Legnicki cmentarz ma zaledwie kilka grobów oznaczonych przez IPN

Ten oryginalny tytuł wraz z odpowiednim oznakowaniem nadaje Instytut Pamięci Narodowej. W Legnicy są to groby:

• Henryka Trojanowskiego, weterana wojny obronnej z września 1939 roku

oraz

• Antoniego Wojtczaka, który walczył w powstaniu wielkopolskim oraz podczas wojny obronnej we wrześniu 1939 roku.

Dla porównania na cmentarzu w Złotoryi znajduje się aż 7 takich grobów. Są to pomniki w których spoczywają:

• Władysław Antonowicz
• Jan Bogdan
• Józef Chrzan
• Andrzej Fiks
• Stefan Karabczyński
• Władysław Patulski
• Kazimierz Puklicz

W innych dużych miastach Dolnego Śląska sytuacja też jest lepsza niż w Legnicy. Ewidencja na stronie www IPN wskazuje, że w Jeleniej Górze takich grobów jest 8 a w Wałbrzychu aż 9.

Wojciech Trębacz z IPN we Wrocławiu mówi, że na terenie szeroko rozumianego rejonu legnickiego można zauważyć mniejszą ilość wniosków o wpis do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski w odniesieniu do innych rejonów Dolnego Śląska.

- Dość powiedzieć, że w skali całego naszego województwa zbliżamy się do 400 wniosków. Pewnym wyjaśnieniem jest brak na terenie legnickim osoby/osób zaangażowanych w taką działalność „poszukiwawczą”, możemy ich określić jako społeczników - mówi specjalista z IPN.

Aby grób został odpowiednio oznakowany, jest potrzeby wniosek do Instytutu. Jak czytamy na stronie www (...) wpis do ewidencji może być dokonany na wniosek osoby fizycznej, fundacji, stowarzyszenia, kościoła lub związku wyznaniowego, innej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną. (...) W praktyce oznacza to, że taki wniosek może złożyć każdy z nas. Nawet jeżeli nie jest powiązany z żadną organizacją a nawet nie jest członkiem rodziny zmarłego.

I tak w Legnicy złożono zaledwie trzy takie wnioski. Uczynili to: członkowie rodziny jednego ze zmarłych, osoba prywatna i jeden wniosek był złożony z urzędu. W Złotoryi zgłoszenia do IPN podjęły się Stowarzyszenia (Związek Kombatantów, Jednostka Poszukiwawczo-Ratownicza, Towarzystwo Miłośników Ziemi Złotoryjskiej) oraz dwa wnioski były od rodzin zmarłych weteranów.
W Chojnowie jest jeden taki grób a wniosek złożyła osoba duchowna. W Lubinie wnioskodawcą jedynego grobu była osoba prywatna.

Upamiętnienie osoby zmarłej jest na pewno czynem szlachetnym i patriotycznym, ale ustawa o upamiętnieniu grobów weteranów wskazuje też na konkretne korzyści w opiece nad taką mogiłą. Otóż osoba fizyczna sprawująca opiekę nad grobem weterana walk o wolność i niepodległość Polski, wpisanym do ewidencji, może ubiegać się o przyznanie świadczenia pieniężnego na pokrycie całości lub części kosztów sprawowanej opieki, w szczególności na pokrycie nakładów koniecznych na wykonywanie czynności związanych z budową, remontem, przeniesieniem lub utrzymaniem grobu.

Czyj grób może zostać zgłoszony? Artykuł 2 ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski skrzętnie to wylicza:

(... )Grobami weteranów walk o wolność i niepodległość Polski są groby:
1) osób, które walczyły o odzyskanie niepodległości Polski lub w obronie niepodległości i granic suwerennej Rzeczypospolitej Polskiej, biorąc udział w wojnach, działaniach zbrojnych i niepodległościowych oraz powstaniach narodowych w okresie od 1768 r. do 1963 r.;
2) funkcjonariuszy cywilnych władz powstań narodowych, administracji podziemnego Państwa Polskiego w okresie wojny 1939–1945, członków władz i Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie w latach 1939–1990, a także podziemnych niepodległościowych organizacji cywilnych w latach 1945–1956. (...)