Tego dnia 682 lata temu legnicka katedra stała się kościołem

Gdy 8 kwietnia 1341 roku w Nysie w gorączce swój żywot kończył biskup wrocławski Nanker, na pewno w najśmielszych snach nie mógł przypuszczać, że oto poświęcony kilkanaście tygodni wcześniej kamienny kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Legnicy zostanie kiedyś katedrą.

Historia zarówno biskupa Nankera jak i budowy legnickiego kościoła farnego są niezwykłymi odbiciami epoki, w której przyszło im zaistnieć. Szybka kariera księdza rodem z Bytomia (z odbytymi studiami w Bolonii) wyniosła go na tron biskupi w Krakowie. Wówczas, obok Gniezna, była to najważniejsza stolica biskupa w Królestwie Polskim. Po 6 latach rządów został poproszony przez króla Władysława Łokietka o przyjęcie tytułu biskupa wrocławskiego i objęcie rządów nad Kościołem na Śląsku. W tamtym czasie trwał ogromny konflikt pomiędzy kapitułą wrocławską a królem Czech (panującym wówczas nad Śląskiem) o wybór nowego biskupa. Poprzedni zmarł 7 lat wcześniej a ciągle nie mogło dojść do porozumienia. Wówczas na scenie pojawił się król Polski, który zaproponował papieżowi Janowi XXII kandydaturę biskupa Nanera. Papież ofertę przyjął i tak Nanker pojawił się we Wrocławiu.

W tym samym czasie w Legnicy trwała budowa kościoła pw. św. Piotra. Poprzedni spłonął podczas oblężenia miasta w 1241 roku przez Mongołów. Kilkadziesiąt lat zabrało rajcom w mieście uchwalenie odpowiednich pieniędzy na zbudowanie nowej świątyni. Ta miała być już murowana, a na mistrza wybrano niejakiego Wilanda.

W swoich projektach Wiland pragnął rozbudować i przebudować świątynię tak, aby nadać jej rangę kościoła bazylikowego. W kontrakcie z Radą Miasta, mistrz Wiland za sumę 150 grzywien miał wybudować mury kościoła, wieże, portale, filary i sklepienia. Nie doczekał się jednak pełnej realizacji wzniesienia zaprojektowanej przez siebie świątyni. W 1338 roku wybuchł pożar i dokonał wielu zniszczeń. Po pożarze Rada Miasta wyasygnowała znaczne nowe fundusze na odbudowę i dalszą rozbudowę kościoła św. Piotra. Ten fakt pozwala przypuszczać, jak ważną rolę wśród społeczności legnickiej odgrywała ta świątynia, stanowiąc już wtedy centrum życia społecznego, religijnego i parafialnego miasta. Nazywano ją głównym kościołem miasta i spełniała funkcję legnickiej fary.

Aby budowla, ciągle pnąca się w górę, mogła zacząć spełniać funkcje religijne, potrzeba było poświęcenia. Kroniki co prawda podają, że biskup Wacław z Pogorzeli wyznaczył, że za datę poświęcenia będzie uważany dzień 20 września 1342 roku, ale najprawdopodobniej dokonał tego już na początku 1341 roku biskup Nanker. Jak się okazało, uczynił to tuż przed swoją śmiercią.

Burzliwa historia kościoła, który w czasach poreformacyjnych przeszedł w ręce luteran, dopełniła się 25 marca 1992 roku, kiedy to stał się on katedrą, a więc najważniejszym kościołem nowo powstałej diecezji legnickiej.