Musimy oszczędzać

Upłynęło pół roku od uchwalenia ustawy o efektywności energetycznej. Ale i tak jesteśmy spóźnieni o trzy lata względem wymogów prawa Unii Europejskiej. Te nakazują do roku 2016 zaoszczędzenie 9 proc. energii zużytej średnio przez odbiorcę końcowego w ciągu całego roku. Czy są na to w Polsce szanse?

W ciągu ostatnich 10 lat w Polsce dokonał się ogromny postęp w zakresie efektywności energetycznej. Energochłonność Produktu Krajowego Brutto spadła bowiem blisko o 33 proc. Nasze dokonania to przede wszystkim: wdrożenie projektów termomodernizacyjnych, unowocześnienie oświetlenia ulicznego czy też optymalizacja procesów przemysłowych.

– W Europie około 40 proc. energii zużywają gospodarstwa domowe. Z czego w Polsce około 70 proc. przypada na ogrzewanie. Stąd mnogość projektów dofinansowujących działania termomodernizacyjne: ocieplenie budynków, instalację kolektorów ciepłej wody – tłumaczy dr Janusz Lichota z Politechniki Wrocławskiej.
Dobrym przykładem jest Wrocław, w którym odbiorcy podłączeni do sieci ciepłowniczej zmniejszyli swoje zapotrzebowanie o 35 proc. – z 1350 MW do 920 MW w latach 1995--2005. Według prognoz ekspertów będziemy zużywać jeszcze mniej energii na ogrzanie pomieszczeń.

Zużycie energii pierwotnej w Polsce, w przeliczeniu na całą populację kraju, jest o niemal 40 proc. niższe niż w krajach „starej 15”. Mimo to nadal efektywność energetyczna polskiej gospodarki jest około 3 razy niższa niż w najbardziej rozwiniętych krajach europejskich i około 2 razy niższa niż średnia w krajach Unii Europejskiej.

Stąd wejście w życie uchwalonej w kwietniu ustawy. Ważnym elementem ustawy o efektywności energetycznej jest system białych certyfikatów. Na przedsiębiorstwa sprzedające energię elektryczną, ciepło lub paliwa gazowe odbiorcom końcowym nałożony zostanie obowiązek pozyskania i przedstawienia do umorzenia prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki (URE) określonej liczby świadectw efektywności energetycznej lub uiszczenia opłaty zastępczej. Do wydawania tych świadectw oraz ich umarzania zostanie upoważniony prezes URE, a wynikające z nich prawa majątkowe będą zbywalne, stanowiąc towar giełdowy podlegający obrotowi na Towarowej Giełdzie Energii.

Białe certyfikaty będą wydawane za: zmniejszenie zużycia energii przez odbiorców końcowych, zwiększenie sprawności wytwarzania energii i ograniczenie strat w przesyle i dystrybucji. Firmy i instytucje, które nie pozyskają tych certyfikatów, będą musiały uiszczać dodatkowe opłaty.
Ustawa zachęca też przedsiębiorstwa i samorządy do kolejnych inwestycji termomodernizacyjnych.
– Są to działania o największym potencjale oszczędności energii, więc musi być na nie położony duży nacisk – twierdzi Zdzisław Nowojski, audytor energetyczny z Wrocławia.

W Polsce realizowany jest program ocieplania budynków, który wprowadzono już w 1999 roku na podstawie ustawy o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych. Program ma zapewnić techniczne i finansowe wsparcie projektów dotyczących oszczędności energii w budynkach, zmniejszania strat ciepła w sieciach dystrybucyjnych lub zastępowania tradycyjnych źródeł energii źródłami niekonwencjonalnymi, w tym odnawialnymi. Inwestorzy mogą otrzymać 20 proc. zwrotu kwoty kredytu na realizację projektów. W okresie 1999-2010 z budżetu państwa na ten cel wydatkowano blisko 1 mld 80 mln zł.

O ustawie
* Ustawa o efektywności energetycznej uchwalona została 15 kwietnia 2011 r. a Jej cel to zaoszczędzenie w Polsce do 2016 r. 9 proc. zużywanej średnio w ciągu roku energii finalnej.
* Ustawa nakłada na jednostki sektora publicznego zastosowanie co najmniej dwóch ze środków poprawy efektywności energetycznej.

Te środki to:
– zawarcie umowy, której przedmiotem jest wykonanie prac zmierzających do poprawy efektywności energetycznej,
– wymiana urządzenia, instalacji lub pojazdu na odpowiednik o niskim zużyciu energii i niskich kosztach eksploatacji,
– modernizacja użytkowanego urządzenia, instalacji lub pojazdu w celu zmniejszenia zużycia energii lub obniżenia kosztów eksploatacji, – nabycie lub wynajęcie efektywnych energetycznie budynków lub ich części, lub też przebudowa, remont użytkowanych obiektów, albo termomodernizacja budynków,
– sporządzenie audytu energetycznego dla budynków o powierzchni ponad 500 mkw.