Globalne ocieplenie - prawdy i mity

O ile większość klimatologów potwierdza istnienie tego problemu, to naprzeciw nich stają geolodzy, którzy uważają wzrost temperatury za naturalny proces Ziemi. W Polsce takie stanowisko przedstawia m.in. Komitet Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk. Poniżej przedstawiamy dwa spojrzenia na globalne ocieplenie: geologów i klimatologów.

Globalne ocieplenie to naturalny proces

• Geolodzy. Klimat Ziemi kształtowany jest przez wzajemne oddziaływanie jej powierzchni i atmosfery, ogrzewanych przez promieniowanie słoneczne, które cyklicznie zmienia natężenie. Na klimat wpływa dobowy obrót Ziemi, termika wód krążących w oceanach, ruch mas powietrza, układ masywów górskich, a w perspektywie czasu geologicznego także ich wypiętrzanie i erozja oraz zmiany w rozmieszczeniu kontynentów wskutek ich ciągłej wędrówki.
  – Klimatolodzy. W ciągu ostatniego stulecia nie zmienił się układ masywów górskich ani też rozmieszczenie kontynentów. Również strumień promieniowania słonecznego zmienił się w bardzo niewielkim stopniu – nie na tyle, by dało się w ten sposób wyjaśnić obserwowane ocieplenie.

Klimat sam się zmienia

• Geolodzy. Badania geologiczne dowodzą, że stała zmienność jest podstawową cechą klimatu Ziemi w całej jej historii, a zmiany zachodzą w nakładających się cyklach o różnej długości – od kilkuset tysięcy do kilkunastu lat. Dłuższe cykle klimatyczne są wywoływane przez czynniki pozaziemskie – głównie zmiany parametrów orbity naszej planety, a krótsze – przez czynniki regionalne i lokalne. Nie wszystkie przyczyny zmian klimatu i zjawiska klimatotwórcze zostały jeszcze w pełni rozpoznane.
  – Klimatolodzy. To prawda, jednym z czynników wpływających na zmiany klimatu jest stężenie atmosferyczne gazów cieplarnianych, na który to czynnik ludzkość od 200 lat ma bardzo duży wpływ.

Zmiana klimatu ma podstawę w geologii

• Geolodzy. Choć w historii Ziemi dominował klimat znacznie cieplejszy od współczesnego, wielokrotnie dochodziło do potężnych, globalnych ochłodzeń, których efektem był zawsze rozwój rozległych zlodowaceń, sięgających niekiedy do strefy podzwrotnikowej, a nawet równika. Dlatego wiarygodne prognozowanie zmian klimatu Ziemi, nie mówiąc o chęci im zapobiegania czy przeciwdziałania, musi brać pod uwagę wyniki badań jej przeszłości geologicznej.
  – Klimatolodzy. Trzeba wziąć pod uwagę badania geologiczne. Ponieważ klimatolodzy nie mają możliwości przeprowadzenia eksperymentów w skali 1:1, korzystają z tego, że niektóre z tych eksperymentów (jak np. zmiany stężenia gazów cieplarnianych) natura przeprowadzała sama, w przeszłości.

Wzrost temperatury na Ziemi jest naturalny

• Geolodzy. Obecnemu ociepleniu naturalnie towarzyszy wzrost zawartości gazów cieplarnianych w atmosferze, wśród których dominuje para wodna, a w mniejszych ilościach występuje m.in. dwutlenek węgla. Tak działo się zawsze, bo jest to zjawisko nieroz-łącznie związane z cyklicznym ocieplaniem. Wzrost ilości gazów cieplarnianych w atmosferze towarzyszył dawniejszym zmianom klimatu, również przed pojawieniem się na Ziemi człowieka. W ciągu ostatnich 400 000 lat zawartość CO2 w powietrzu, jak tego dowodzą rdzenie lodowe z Antarktydy, już 4-krotnie była podobna, a nawet wyższa od wartości obecnej.
  – Klimatolodzy. Obecnemu ociepleniu nie towarzyszy „naturalnie” wzrost zawartości gazów cieplarnianych. Wręcz przeciwnie: jest to wzrost nienaturalny, gdyż wynika z bardzo szybkiego wpuszczania do atmosfery ditlenku węgla pochodzącego z paliw kopalnych – zjawisko bezprecedensowe w historii geologicznej Ziemi. O nienaturalności tego procesu świadczy jego tempo oraz zmiana sygnatury izotopowej CO2 w atmosferze. Maksymalną wartością, którą osiągało stężenie ditlenku węgla w czasie interglacjałów, było 280-300 ppm*. Obecnie jest ponad 387 ppm.

* ppm (jednostka stężenia bardzo rozcieńczonych roztworów związków chemicznych)