Renta rodzinna po zmarłym. Kto ma do niej prawo? Ile wynosi średnia wysokość świadczenia?

Renta rodzinna, jako wsparcie dla osób z najbliższej rodziny po śmierci bliskiej osoby jest niekiedy jedynym źródłem utrzymania. Jak informuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, do renty po zmarłym ma prawo zarówna wdowa jak i wdowiec. Jednym z podstawowych warunków, jakie pod uwagę bierze ZUS, jest wiek.

O rentę można wystąpić wdowa, jeśli w chwili śmierci swojego współmałżonka miała ukończone 50 lat lub była niezdolna do pracy, albo w sytuacji, gdy wychowuje, co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym.
Dziecko takie nie może mieć więcej niż 16 lat, a jeżeli uczy się - 18 lat życia lub musi być całkowicie niezdolne do pracy.

Czytaj też:

- Uprawnienie do renty rodzinnej przysługuje również wtedy, jeśli wdowa spełni warunek dotyczący wieku lub niezdolności do pracy w czasie nie dłuższym niż 5 lat od śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania dzieci – wyjaśnia Iwona Kowalska-Matis regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku dodając, że najczęściej w trudnej sytuacji materialnej po śmierci męża zostają kobiety, które nigdy nie pracowały gdyż zajmowały się wychowaniem dzieci lub opieką nad niepełnosprawnym członkiem rodziny.

O rentę rodzinną po rodzicu mogą wystąpić także inne uprawnione osoby. Wtedy wypłata jest dzielona na równe części.

• Jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest jedna osoba, wówczas wynosi ona 85 proc. świadczenia zmarłego,
• Jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są dwie osoby, wówczas wynosi ona 90 proc. świadczenia zmarłego,
• Jeżeli do renty uprawnione są trzy osoby lub więcej, wówczas wynosi ona 95 proc. świadczenia zmarłego.

Jak czytamy w komunikacie ZUZ, wysokość renty po mężu to 85 proc. świadczenia, które dostałby mąż. Renta jest przyznawana wdowie dożywotnio, ale gdy wdowa skończy 60 lat, czyli osiągnie wiek emerytalny, który w Polsce obowiązuje dla kobiet wtedy może zwrócić się do ZUS o naliczenie własnej emerytury, jeżeli kiedykolwiek pracowała.

– Nie ma niestety możliwości żeby dostawać dwie wypłaty gdyż w przypadku zbiegu prawa do własnej emerytury i renty po zmarłym mężu można wybrać tylko jedno z nich – mówi Iwona Kowalska-Matis.

• W 2022 roku na Dolnym Śląsku rentę rodzinną dostawało z ZUS 93 tys. osób, w całym kraju 1,2 mln osób.
• Przeciętna wysokość renty rodzinnej w Polsce to 2511,07 zł a na Dolnym Śląsku 2575,64 zł.
• Najwięcej rent rodzinnych wypłaca ZUS w województwie Śląskim 214 649.
• Najniższa kwota renty rodzinnej obowiązująca do marca 2023 r - 1338,44 zł

Rzeczniczka zapewnia, że jeżeli okazałoby się, że kwota naliczonej kobiecie jej własnej emerytury byłaby niższa niż wysokość renty rodzinnej wtedy ZUS będzie kontynuował - na życzenie wdowy wypłatę renty rodzinnej.

O rentę może się także starać wdowa, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wyżej wymienionych.

Małżonka rozwiedziona lub wdowa, która do dnia śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia powyższych warunków miała w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. Wtedy we wniosku o rentę rodzinną należy złożyć oświadczenie z dołączeniem wyroku lub ugody sądowej.

ZUS informuje, że w niektórych przypadkach renta rodzinna po mężu może zostać zmniejszona lub zawieszona. Jeżeli przychód wdowy przekroczy 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, wówczas świadczenie zostanie pomniejszone o kwotę przewyższenia. Jeżeli zaś przychód przekroczy 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, wtedy renta rodzinna ulegnie zawieszeniu.

Z renty można zrezygnować. Wystarczy złożyć wniosek do ZUS o wyłączenie z kręgu osób uprawnionych. Wtedy renta będzie wypłacana po jej przeliczeniu - pozostałym uprawnionym w równych częściach.