Emerytura matczyna - wasze pytania do ZUS

Zastanawiam się czy moja mama może starać się o emeryturę, którą dostają kobiety, które mają czworo dzieci? Moja mama krótko pracowała, więc jej emerytura z ZUS jest niska. Mam czworo rodzeństwa, więc myślę, że chyba powinna z wnioskiem iść do ZUS. Proszę o informacje, dla kogo jest ta emerytura?
Anna

Pani Anno, rodzicielskie świadczenie uzupełniające popularnie nazywane „mama 4 plus”, może otrzymać matka, która urodziła i wychowała, co najmniej czworo dzieci, a w przypadku jej śmierci albo porzucenia dzieci – pieniądze może dostać ojciec. Dzieci nie muszą być biologiczne, mogą być adoptowane bądź współmałżonka. Dodatkowe kryteria, aby otrzymać to świadczenie to: ukończenie wieku emerytalnego (kobiety 60 a mężczyźni 65 lat), brak środków niezbędnych do życia, obywatelstwo polskie lub prawo pobytu. Trzeba także mieszkać w Polsce.

I drugie moje pytanie dotyczy wysokości emerytury. Obecnie moja mama dostaje niecałe 700 złotych?

Kwota zależy od tego, czy ktoś – tak jak pani mama – ma ustalone prawo do emerytury, czy nie. Osoby, którym emerytura nie przysługuje otrzymają świadczenie w wysokości 1 200 zł. Brutto, natomiast ci, których emerytura obecnie nie przekracza emerytury minimalnej otrzymają dopełnienie do tej kwoty. Na przykład, jeśli pani mama dostaje obecnie świadczenie w wysokości 700 zł, zostanie ono podwyższone o 500 zł, czyli do 1 200 zł. Osoby, które mają obecnie świadczenie wyższe niż emerytura minimalna, nie dostaną rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego (RSU).
Przy ustalaniu dochodu ZUS bierze pod uwagę tylko dochody matki (lub ojca, jeśli to on stara się o RSU). Jeśli osoba występująca z wnioskiem się o emeryturę matczyną ma np. mieszkanie, dom czy samochód itp. - nie jest to dochód w rozumieniu przepisów ustawy o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym, nie ma też znaczenia czy dzieci są już dorosłe. A zatem np. kobieta, która nie ma żadnych własnych dochodów to od miesiąca, w którym skończy 60 lat ma prawo do „emerytury matczynej” w pełnej wysokości tj. od 1.3.2020r - 1200 zł brutto (1025 netto). Na decyzji o przyznaniu rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego jest też pouczenie, że w razie osiągania dochodów, matka lub ojciec, którzy dostają RSU jest zobowiązany niezwłocznie powiadomić o tym fakcie ZUS. To oznacza, że gdyby pani mama podjęła dodatkową prace to powinniśmy o tym wiedzieć. Jeżeli taka osiągnęłaby dochody, które zapewniają środki na utrzymanie (w rozumieniu ustawy o RSU – jest to kwota równa lub przekraczająca 1200 zł brutto), wtedy ZUS wstrzyma wypłatę świadczenia uzupełniającego (art. 7 ust.1 pkt 7 ustawy o RSU) lub je zmniejszy, jeśli osiągany dodatkowy dochód jest niższy niż 1200 zł brutto. Dlatego zdarzają nam się wypłaty nawet po kilkadziesiąt złotych, które są „uzupełnieniem” osiąganych przez rodzica dochodów tak, aby w sumie wynosiły one 1200 zł brutto.
I ostatnie pytanie. Gdzie mama powinna złożyć wniosek i jakie dokumenty do niego dołączyć?
Wniosek o rodzicielskie świadczenie uzupełniające (RSU) można złożyć nie wcześniej niż na jeden miesiąc przed osiągnięciem wieku 60 lat (dla kobiety - czyli urodzona w kwietniu może złożyć wniosek w marcu) lub 65 lat dla mężczyzny. Wnioski można składać w placówkach ZUS lub KRUS (w przypadku osób legitymujących się okresami ubezpieczenia rolniczego). Wniosek powinien zawierać m.in. dane osobowe, pesel lub nr dowodu osobistego bądź paszportu, datę urodzenia, miejsce zamieszkania, wskazanie świadczenia, o które się ubiegamy i sposób jego wypłaty oraz podpis. Do wniosku należy dołączyć: akty urodzenia dzieci lub orzeczenia sądu o powierzeniu sprawowania pieczy zastępczej, numery PESEL dzieci oraz oświadczenie o sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej oraz innych okolicznościach niezbędnych do przyznania świadczenia. Należy też zaznaczyć czy posiadało się przerwy w wychowywaniu dzieci, jak długie oraz podać ich przyczynę. Gdy wnioskodawcą jest ojciec trzeba podać także datę śmierci matki lub ich porzucenia przez nią. Okoliczności przedstawione w oświadczeniu mogą być potwierdzone np.  zaświadczeniami z urzędu  skarbowego czy urzędu gminy. Świadczenia mogą nie otrzymać osoby, które zostały pozbawione władzy rodzicielskiej lub miały ją ograniczoną, nie mogły wychowywać dzieci, ponieważ były np. w zakładzie karnym, oraz osoby, które posiadają emeryturę lub rentę w wysokości, co najmniej najniższej emerytury.
Prawo do świadczenia  powstanie dopiero w chwili wydania decyzji przez Prezesa ZUS lub KRUS i nie może być przyznane z mocą wsteczną (tzw. „wyrównaniem”). Wypłata świadczenia może zostać wstrzymana w przypadku zmiany okoliczności, np. pobytu w areszcie śledczym lub zakładzie karnym, zamieszkanie za granicą a także np. podjęcie zatrudnienia, czyli posiadania środków utrzymania. Świadczeniobiorca zostanie poinformowany o utracie świadczenia.