Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

17. rocznica nadania patronatu Witelona PWSZ w Legnicy [ZDJĘCIA]

Redakcja
Witelon już od 17 lat jest patronem legnickiej PWSZ. 25 marca 2003 roku, na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Legnicy otrzymała imię Witelona. Przeczytaj i poznaj historię postaci Witelona, polskiego matematyka i fizyka, który przez wiele lat związany był z Legnicą. W galerii przedstawiliśmy zdjęcia z odsłonięcia popiersia Witelona na terenie PWSZ w Legnicy w 2013 roku.

Witelon – „filius Thuringorum et Polonorum” (syn Turyngów i Polaków – jak przedstawił się w „Perspectivie”) żył na przełomie XIII i XIV wieku. Jego matką była nieznana z imienia Polka, pochodząca z rycerskiego rodu z Borowa, natomiast ojcem – Henricus de Ziz – zamożny mieszczanin z Turyngii. Nie znamy nazwy miejscowości na Śląsku, w której się urodził. Mógł to być Borów koło Jawora, sam Jawor lub Legnica. Nie są również znane dokładne daty jego urodzenia i śmierci. Powszechnie uważa się, że urodził się około roku 1230 a zmarł ok. 1314. Zdaniem Jerzego Burchardta – wybitnego znawcy biografii Witelona – urodził się on ok. 1237 roku.

Witelon to pierwszy polski matematyk i fizyk, który przez wiele lat związany był z Legnicą. To również pierwszy w dziejach Śląska uczony, który wywarł ogromny wpływ na rozwój nauk eksperymentalnych i stosowanych. Jego osiągnięcia stworzyły podwaliny dorobku naukowego i myśli filozoficznych kolejnych okresów. Szczególny związek z Legnicą wskazuje na chwalebną rolę i pozycję tego miasta jako ośrodka życia naukowego i kulturalnego. Jego biografia ma kilka etapów ściśle związanych z miejscami i środowiskami jego działalności. W pierwszej kolejności wymienić należy Legnicę. Tu przebywał, stąd wyjeżdżał do Wrocławia i za granicę, do Legnicy też powracał. W Legnicy uczęszczał do szkoły parafialnej przy kościele św. św. Piotra i Pawła, gdzie później był profesorem.

W 1262 roku Witelon udał się na studia do Padwy. Tam zapisał się na wydział prawa kanonicznego. Przebywając w Padwie do 1268 roku, studiował również filozofię i nauki ścisłe. W 1268 r. Witelon został wysłany jako przedstawiciel Władysława do Viterbo. Tam właśnie napisał swoje dzieło Perspectiva, traktujące o optyce. Optyka stanowiła dla niego główną część filozofii przyrody, stąd w swoim dziele zajął się również wyjaśnianiem podstawowych problemów filozoficznych.

Przed Witelonem optyka jako wyodrębniona nauka nie istniała. Dopiero on zebrał rozproszone o niej wiadomości na podstawie rękopisów i je usystematyzował, objaśnił oraz skomentował. Objaśnił i opisał budowę oka ludzkiego i zagadnienia związane z widzeniem przez człowieka. Wyjaśnił zjawisko złudzenia optycznego, opisał również właściwości zwierciadeł oraz przechodzenie promieni świetlnych przez ciała przezroczyste.

Witelon zajął się światłem i widzeniem, postrzegając je jako łącznik świata duchowego i materialnego. Światło traktowano w tym czasie jako nośnik wiedzy i objawień. W swoim dziele dokonał syntezy wiedzy przedstawiając 470 twierdzeń i dowodów ich trafności.

Od ubiegłego roku, za sprawą działań uczelnianej Biblioteki, PWSZ w Legnicy posiada w swych zbiorach faksymilowe wydanie dzieła Witelona, pt.: Peri Optikēs, id est de natura, ratione, & proiectione radiorum visus, luminum, colorum atq[ue] formarum, quam vulgo Perspectivam vocant, Libri X. Norimbergae, Johann Petreius, 1535. 2°. Praca przyniosła Witelonowi światowy rozgłos. Jest to kompendium ówczesnej wiedzy na temat optyki. Dzieło podzielone jest na 10 ksiąg, w których autor omawia m.in. budowę oka i proces widzenia, złudzenia optyczne oraz opisuje różne zwierciadła.

Pierwsza księga jest wykładem matematyki, a przede wszystkim geometrii, jaką znano w średniowieczu. W drugiej autor zawarł wprowadzenie do kolejnych ksiąg, zakreślając ich zakres i tematykę. W trzeciej przedstawił anatomię oka ludzkiego oraz fizjologię widzenia. W kolejnej opisał widzenie proste. W pięciu kolejnych skupił się na optyce i zjawiskach optycznych.

W ostatniej księdze Witelon opisał strukturę kosmosu. Oczywiście wiedzę swoją oparł na dostępnych w średniowieczu odkryciach. Niemniej jednak wprowadził wiele twierdzeń, które później wykorzystywali naukowcy. Johanes Kepler nazwał swoje dzieło „uzupełnieniem do Witelona”, co świadczy nie tylko o wielkim szacunku, jaki miał dla ksiąg legniczanina, lecz także, iż jego wykład wiedzy nie zdezaktualizował się.

Dzieło powstało ok. 1270 r., pierwszy raz ukazało się drukiem w Norymberdze w 1535 roku. W 2015 roku minęła 740. rocznica napisania Perspectivy i 480. rocznica wydrukowania tego dzieła.

Źródło: PWSZ w Legnicy

W ostatnim czasie (2017 roku) postać Witelona na nowo przywołał Artur Guzicki w słynnej już książce Przygody Julka. Z jednej strony Przygody Julka to kolorowa bajka dla dzieci, jedynie inspirowana faktami historycznymi, ale z drugiej strony Artur Guzicki odkrywa nieznaną dla szerokiego kręgu legniczan genezę legend oraz autentycznych wydarzeń z najdawniejszych dziejów miasta. Bohaterem książki jest ożywiony pomnik chłopca, Julka, stojący rzeczywiście pod Galerią Sztuki w Legnicy. Autor poświęcił fizykowi rozdział zatytułowany Gwiazda Witelona. Sama postać Witelona w Przygodach Julka jest przedstawiona bardzo futurystycznie. Witelon zamieszkuje jedną z gwiazd widocznych z Ziemi, doskonali tam swoje wynalazki i obserwuje świat przez lunetę. Podczas rozmowy z Witelonem Julek dowiaduje się, że wszystko, co widzi, jest zasługą światła, które tworzy kolory i kształty, a także umożliwia życie ludziom, zwierzętom i roślinom. Nie każdy bowiem wie, że polski fizyk rzeczywiście zajmował się fizjologią widzenia, zagadnieniami fizycznymi optyki, rozchodzeniem się światła, jego odbijaniem i rozpraszaniem, świetlnymi zjawiskami meteorologicznymi, złudzeniami wzrokowymi, a także analizował psychologiczny aspekt spostrzegania.

17. rocznica nadania patronatu Witelona PWSZ w Legnicy [ZDJĘCIA]

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Wielki Piątek u Ewangelików. Opowiada bp Marcin Hintz

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na legnica.naszemiasto.pl Nasze Miasto